راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس (Surface Pen)
قلم سرفیس یکی از کاربردیترین لوازم جانبی برای دستگاههای سری سرفیس مایکروسافت است که تجربه کار با صفحهنمایش لمسی را متحول میکند. این راهنما بهصورت جامع به معرفی مدلهای مختلف سرفیس پن موجود در بازار، موارد استفاده متنوع آن برای کاربران گوناگون، و نیز لوازم جانبی و نرمافزارهای مکمل میپردازد.
معرفی و مقایسه مدلهای مختلف قلم سرفیس
مایکروسافت تاکنون چندین مدل از قلمهای سرفیس را عرضه کرده است که هر یک ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. در بازار کنونی، مهمترین مدلهای قلم سرفیس عبارتند از:
- Surface Pen (سرفیس پن استاندارد): قلم کلاسیک مایکروسافت برای دستگاههای سرفیس
- Surface Slim Pen 2 (سرفیس اسلیم پن نسل ۲): قلم باریک نسل جدید با امکانات پیشرفته
- Microsoft Classroom Pen (قلم کلاس درس مایکروسافت): قلم مخصوص دانشآموزان و محیطهای آموزشی
- NuVision TPEN-H1BK (قلم نیوویژن مدل TPEN-H1BK): یک قلم سازگار با سرفیس از برند متفرقه با قیمت اقتصادی
هر یک از این قلمها از نظر طراحی، قابلیتهای فنی، نوع باتری و مخاطب هدف با یکدیگر تفاوتهایی دارند. در ادامه بهتفصیل به معرفی هر مدل و مقایسه ویژگیهای آنها میپردازیم:
Surface Pen (سرفیس پن)
سرفیس پن که بهعنوان قلم استاندارد سرفیس شناخته میشود، اولین انتخاب مایکروسافت برای کاربران عمومی سرفیس است. این قلم طراحیشده تا حس نوشتن روی کاغذ را شبیهسازی کند و از نسل ۲۰۱۷ به بعد با ارتقای چشمگیری همراه بوده است. Surface Pen جدید قادر به تشخیص ۴۰۹۶ سطح فشار است که نسبت به نسلهای قبل پیشرفت بزرگی محسوب میشود. این میزان حساسیت فشار بالا به کاربر امکان میدهد ضخامت خطوط را با میزان فشار دست کنترل کند و حتی مانند مداد، سایهزنی و طیفهای مختلفی از تیرگی و روشنی را در طراحی ایجاد کند. همچنین این قلم از قابلیت Tilt یا تشخیص زاویه برخوردار است که به طراحان اجازه میدهد با کج کردن قلم، مشابه نوک کج مداد یا ماژیک، افکتهای متفاوتی ایجاد کنند. بهلطف این ویژگی، سایهزدن و طراحیهای ظریف با قلم سرفیس بسیار طبیعیتر خواهد بود.
سرفیس پن
Surface Pen از جنس آلومینیومی ساخته شده و طراحی ارگونومیکی دارد. این قلم دارای یک دکمهی کاربردی در کنار بدنه (که به عنوان دکمه راستکلیک یا اجرای میانبُرها عمل میکند) و یک پاککن در انتهای قلم است. پاککن تعبیهشده در انتهای قلم همانند مداد واقعی عمل میکند؛ با برعکس گرفتن قلم و کشیدن ته آن روی صفحه، میتوانید نوشتهها یا طرحهای خود را پاک کنید. دکمه انتهای قلم همچنین از طریق بلوتوث به دستگاه متصل شده و امکان اجرای فرمانهای ویژه مانند باز کردن برنامه OneNote با یک کلیک، گرفتن اسکرینشات با دابلکلیک، و اجرای دستیار صوتی با نگهداشتن طولانی را فراهم میکند. این قلم برای کار نیاز به باتری دارد و از یک باتری نازک AAAA قابلتعویض استفاده میکند که عمر آن معمولاً طولانی (چندین ماه استفاده عادی) است. برای اتصال قلم به دستگاههای سرفیس، یک بخش آهنربایی در بدنه قلم طراحی شده تا به لبه تبلت یا لپتاپ سرفیس متصل شود و همیشه همراه دستگاه باشد.
از نظر عملکرد، سرفیس پن تأخیر بسیار ناچیزی بین حرکت دست و نمایش جوهر دیجیتال روی صفحه دارد که به گفته مایکروسافت تجربه نوشتن با آن را تقریباً بدون لگ کرده است. این ویژگی در کنار حساسیت فشار بالا و پشتیبانی از زاویه، سرفیس پن را به ابزاری مناسب برای یادداشتبرداری، طراحی و کارهای دقیق تبدیل کرده است. اگر به قلمی همهکاره برای کارهای روزمره و حتی طراحی نیمهحرفهای نیاز دارید، سرفیس پن استاندارد گزینهای عالی محسوب میشود.
Surface Slim Pen 2 (نسل دوم اسلیم پن مایکروسافت)
Surface Slim Pen 2 جدیدترین قلم مایکروسافت است که با سرفیس پرو 8، سرفیس لپ تاب استودیو و دستگاههای مدرن دیگر معرفی شد. این قلم طراحی کاملاً متفاوتی نسبت به سرفیس پن سنتی دارد، بدنهای باریک و تخت شبیه مداد نجاری که بهراحتی میان انگشتان قرار میگیرد و ارگونومی خوبی برای نوشتن طولانیمدت فراهم میکند. سرفیس اسلیم پن 2 از همان میزان حساسیت فشار ۴۰۹۶ سطح بهره میبرد و قابلیت تشخیص زاویه (Tilt) را نیز پشتیبانی میکند تا برای طراحی حرفهای مناسب باشد. نوک این قلم نسبت به نسل قبل تیزتر و پایدارتر شده است که دقت بالاتری در ترسیم خطوط نازک و کنترل بهتری بر جزئیات فراهم میکند.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس
وجه تمایز اصلی Slim Pen 2 قابلیت سیگنالهای لمسی (Tactile Signals) آن است. این قلم دارای یک موتور لرزشی داخلی است که هنگام نوشتن یا طراحی، بازخورد لمسی ظریفی ایجاد میکند تا حس نوشتن روی کاغذ را شبیهسازی کند. به گفته مایکروسافت، این بازخورد لمسی (مانند لرزشهای بسیار خفیف) در اپلیکیشنهایی نظیر Microsoft Whiteboard یا حتی Microsoft Teams به کار گرفته شده و تجربه طبیعیتری به کاربر میدهد. برای مثال، وقتی خطی میکشید یا چیزی را هایلایت میکنید، قلم با لرزشهای جزئی به شما بازخورد لمسی میدهد که گویی در حال کشیدن قلم واقعی روی کاغذ هستید. البته این ویژگی در دستگاهها و برنامههای سازگار (مانند Surface Pro 8 و بالاتر با ویندوز 11 به بعد) فعال میشود.
سرفیس اسلیم پن 2 برخلاف Surface Pen قدیمی، باتری داخلی قابل شارژ دارد. این قلم از طریق مکانیزم شارژ بیسیم شارژ میشود؛ بدین صورت که میتوانید آن را در جایگاه مخصوص روی کیبوردهای جدید سرفیس (مانند سرفیس پرو Signature Keyboard) یا شارژر اختصاصی Slim Pen قرار دهید تا شارژ شود. با هر شارژ کامل حدود ۱۵ ساعت کار مداوم فراهم میشود که برای استفاده روزمره کافیست. طراحی تخت این قلم همچنین به دستگاه میچسبد و در شیار مخصوص کیبورد یا داکت شارژ محفوظ میماند. روی بدنه اسلیم پن 2 یک دکمه جانبی برای راستکلیک یا انتخاب و یک دکمه در قسمت انتهایی (که نقش پاککن را ایفا میکند) تعبیه شده است؛ مشابه سرفیس پن، با پشت قلم میتوانید عمل پاک کردن را انجام دهید.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس
به طور خلاصه، Slim Pen 2 ترکیبی از تمام قابلیتهای خوب قلمهای نسل قبل (حساسیت بالا، Tilt، اتصال مغناطیسی و بلوتوث) بهعلاوه نوآوریهایی مثل بازخورد لمسی است. این قلم بیشتر مورد توجه طراحان حرفهای و کاربران پیشرفته است که میخواهند تجربهای مدرن و بینقص در طراحی دیجیتال داشته باشند. البته کاربران عادی نیز از ارگونومی بهتر و شارژ آسان آن لذت خواهند برد. تنها نکته این است که اسلیم پن 2 با دستگاههای قدیمیتر که محل شارژ یا نگهداری مخصوص ندارند ممکن است نیاز به تهیه شارژر جداگانه داشته باشد. اگر یک دستگاه سرفیس جدید دارید و بهترین قلم ممکن را میخواهید، Slim Pen 2 انتخاب ایدهآلی خواهد بود.
Microsoft Classroom Pen (قلم کلاسروم مایکروسافت)
Microsoft Classroom Pen قلمی است که مایکروسافت با هدف استفاده در محیطهای آموزشی و توسط دانشآموزان طراحی کرده است. این قلم ظاهری سادهتر و کوچکتر از سرفیس پن استاندارد دارد تا برای دستهای کودکان و نوجوانان مناسب باشد. رنگ قلم کلاس درس مشکی بوده و بدنهای کوتاهتر و ضخیمتر جهت دوام بیشتر دارد.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس
از نظر فنی، Classroom Pen عملکرد پایه قلمهای سرفیس را ارائه میدهد اما با مشخصاتی محدودتر. این قلم قادر به تشخیص ۱۰۲۴ سطح فشار است که برای نوشتن و طراحی عادی در کلاس درس کافی به نظر میرسد (هرچند نسبت به 4096 سطح قلمهای حرفهای کمتر است). همچنین این مدل از Tilt پشتیبانی نمیکند و بیشتر برای نوشتن متن و رسم اشکال ساده در نظر گرفته شده است. روی بدنه کلاس روم پن دو دکمه تعبیه شده که یکی عملکرد کلیک راست ماوس و دیگری عملکرد پاککن (Eraser) را در اپلیکیشنهای سازگار بر عهده دارد. وجود دو دکمه مجزا برای راستکلیک و پاککن، مشابه نسلهای اولیه Surface Pen است و کار در محیطهای آموزشی (مانند هایلایت کردن یا پاک کردن سریع نوشتهها) را آسان میکند.
یکی از ویژگیهای مهم Classroom Pen دوام بالا و طراحی مقاوم آن است. مایکروسافت این قلم را بهگونهای ساخته که در برابر ضربههای احتمالی در محیط مدرسه مقاوم باشد. همچنین یک شیار مخصوص بند آویز روی انتهای قلم وجود دارد که میتوان بند یا نخ مخصوصی را به آن متصل کرد تا قلم به دستگاه یا کیف گره بخورد و از گم شدن یا سقوط مکرر آن جلوگیری شود. این قابلیت برای دانشآموزان که ممکن است قلم را جا بگذارند بسیار کاربردی است. کلس روم پن نیز مانند سرفیس پن استاندارد از یک باتری AAAA بهره میبرد و نیازی به شارژ ندارد؛ کافی است هر از چند ماه یکبار باتری آن تعویض شود. نوک این قلم هم قابل تعویض است تا در صورت شکستگی یا فرسودگی بتوان آن را عوض کرد.
به طور کلی، قلم Classroom Pen برای یادداشتبرداری، حل مسائل و انجام تکالیف روی سرفیس توسط دانشآموزان طراحی شده است. این قلم اندازه کوچکتری دارد که برای دستان کوچکتر مناسب است و با وجود حساسیت فشار کمتر، تجربه استاندارد و خوبی از نوشتن دیجیتال را فراهم میکند. اگر شما یک دانشآموز یا معلم هستید و بهدنبال قلمی مقرونبهصرفه و بادوام برای کارهای آموزشی میگردید، Classroom Pen انتخاب قابل تأملی است. (نسخه جدیدتر آن یعنی Classroom Pen 2 تغییرات جزئی مانند افزودن گیره و بهبود طراحی داشته که همچنان برای کاربردهای مشابه بهینه شده است.)
قلم نیوویژن مدل TPEN-H1BK (جایگزین اقتصادی)
در کنار محصولات رسمی مایکروسافت، برخی برندهای متفرقه نیز قلمهای سازگار با سرفیس عرضه کردهاند که قلم نوری NuVision مدل TPEN-H1BK یکی از شناختهشدهترین آنها در بازار ایران است. این قلم که گاهی با نام نیوویژن شناخته میشود، با تکنولوژی Microsoft Pen Protocol کار میکند و بنابراین با تمامی تبلتها و لپتاپهای سرفیس (و حتی برخی دستگاههای دیگر مانند سری HP Spectre x360 یا ASUS Transformer که از پروتکل MPP پشتیبانی میکنند) سازگار است. طراحی NuVision TPEN-H1BK شبیه به Surface Pen استاندارد است؛ بدنه استوانهای مشکیرنگ از جنس آلیاژ آلومینیوم با یک گیره برای اتصال به جیـب یا کیف.
قلم نوری نیوویژن-4
از لحاظ قابلیتها، قلم نیوویژن قادر به تشخیص ۲۰۴۸ سطح فشار است که از Classroom Pen بالاتر و نزدیک به سطح حرفهای (۴۰۹۶) است، بنابراین میتواند خطوط نسبتاً نرم و سخت را با دقت خوبی ترسیم کند. این قلم دارای دو دکمه روی بدنه میباشد که یکی برای عملکرد راستکلیک و دیگری بهعنوان پاککن عمل میکند. عملکرد این دکمهها همانند دکمههای قلم سرفیس بوده و در نرمافزارهای سازگار (مثلاً OneNote یا Adobe Acrobat) بسیار مفید است. قلم نیوویژن از پروتکل مایکروسافت پن (MPP) و قابلیت Windows Ink پشتیبانی میکند، بنابراین هنگام نوشتن، سیستم عامل آن را به عنوان یک قلم اصلی شناسایی کرده و امکاناتی نظیر عدم حساسیت به کف دست (Palm Rejection) و دسترسی به فضای Windows Ink را فراهم میکند.
یکی از مزایای برجسته NuVision TPEN-H1BK، لوازم جانبی همراه آن است. در بستهبندی این قلم، ۴ عدد نوک یدک قرار دارد که شامل ۲ نوک سخت و ۲ نوک نرم است. نوک سخت برای کشیدن خطوط باریک و دقیق مناسب است، در حالی که نوک نرم نگارش و طراحی خطوط ضخیمتر و نرمتر (مثلاً برای خوشنویسی یا نقاشیهای قلممومانند) را امکانپذیر میکند. شما میتوانید بسته به نیاز خود نوک قلم را عوض کنید تا اصطکاک و ضخامت دلخواه را بهدست آورید البته حتی بدون تعویض نوک هم با تغییر فشار دست تا حد زیادی ضخامت قلم قابلکنترل است. به این ترتیب NuVision ما را از خرید چند قلم مختلف بینیاز میکند و دامنه کاربری آن را گستردهتر میسازد.
قلم نیوویژن نیز مانند اکثر قلمهای سرفیس سنتی، از باتری AAAA به عنوان منبع تغذیه استفاده میکند و بیسیم کار میکند. وزن آن حدود ۲۲ گرم است که در دست حس متعادلی دارد. تجربه کاربرانی که از این قلم استفاده کردهاند نشان میدهد که دقت و عملکرد آن شباهت زیادی به قلم اصلی سرفیس دارد و برای کسانی که قلم اصلی خود را گم کرده یا بهدنبال یک جایگزین ارزانتر هستند بسیار کارراهانداز است. البته شاید کیفیت ساخت نوکها یا بدنه به پای محصول اصلی مایکروسافت نرسد (برای مثال برخی کاربران از مصرف شدن سریعتر نوکهای آن گزارش دادهاند)، اما با توجه به اختلاف قیمت، این قلم ارزش بالایی ارائه میدهد.
به طور خلاصه، NuVision TPEN-H1BK یک گزینه اقتصادی و مقرونبهصرفه برای کاربران سرفیس است که قابلیتهای اصلی قلمهای سرفیس از حساسیت فشار گرفته تا دکمههای میانبر را ارائه میکند. اگر بودجه محدود دارید یا نیاز به قلم یدک دارید، نیوویژن میتواند نیازهای روزمره، یادداشتبرداری و حتی طراحی نیمهحرفهای شما را پاسخ دهد. فقط به خاطر داشته باشید که در صورت استفاده طولانیمدت، احتمالاً نیاز به تعویض نوکها خواهید داشت که خوشبختانه در بسته موجود است.
کاربردهای مختلف قلم سرفیس
قلم سرفیس یک ابزار چندکاره است که میتواند تجربه استفاده از دستگاههای سرفیس را برای انواع کاربران بهبود بخشد. در این بخش به بررسی کاربردهای متنوع سرفیس پن میپردازیم؛ از استفادههای عمومی و روزمره گرفته تا کاربردهای حرفهای در طراحی و همچنین نقش آن در یادداشتبرداری و آموزش. هر کاربر بسته به نیاز خود میتواند به شکل متفاوتی از قابلیتهای این قلم بهرهمند شود.
برای کاربران عمومی
کاربران عمومی (غیرحرفهای) سرفیس ممکن است در نگاه اول ندانند قلم چه مزیتی برایشان دارد، اما در عمل Surface Pen میتواند بسیاری از کارهای روزمره را سادهتر و لذتبخشتر کند. از دید یک کاربر عادی، قلم سرفیس ابزار مفیدی برای تعامل طبیعیتر با دستگاه است؛ به جای اینکه همیشه از ماوس یا انگشت استفاده کنید، میتوانید مانند یک خودکار روی صفحه بنویسید، که این کار بهویژه در کارهایی مثل یادداشتبرداری یا علامتگذاری بسیار کارآمد است. به عنوان مثال، زمانی که در حال مرور یک صفحه وب یا PDF هستید، با قلم میتوانید نکات مهم را هایلایت کنید یا حاشیهنویسی انجام دهید، درست شبیه زمانی که با خودکار روی کاغذ علامت میزنید.
قلم سرفیس برای امضای دیجیتال اسناد نیز بسیار کاربردی است. کاربران عمومی که گاهی نیاز به امضای یک فرم PDF یا مدرک دارند، با قلم میتوانند بهراحتی و با دستخط خود این کار را انجام دهند، بدون نیاز به چاپ و اسکن مجدد. همچنین سرفیس پن تجربه یادداشتبرداری روزانه را بهبود میدهد؛ مثلا در برنامههایی مثل Sticky Notes یا OneNote میتوانید به سرعت یادداشتهای کوتاه بنویسید و آنها را ذخیره کنید. جالب اینکه در وان نوت و سایر اپلیکیشنهای یادداشت، دستنوشتههای شما حتی قابل جستجو نیز هستند و میتوانید بعداً کلمات خاصی را در میان نوشتههای خود پیدا کنید.
کاربران عمومی از دقت بالاتر قلم نسبت به لمس انگشت نیز بهره میبرند. وقتی بخواهید روی صفحه لمسی یک بخش کوچک (مثلاً یک لینک ریز در وبسایت یا یک سلول در اکسل) را انتخاب کنید، قلم سرفیس دقتی شبیه نشانگر ماوس در اختیار شما میگذارد که خطاهای لمس تصادفی را کاهش میدهد. به همین خاطر برای کارهایی مثل ویرایش عکس یا کار با نرمافزارهای طراحی ساده، قلم میتواند کاربردی باشد حتی اگر طراح حرفهای نباشید.
از منظر تعامل کاربری نیز سرفیس پن امکانات جالبی دارد. مایکروسافت در ویندوز 10 و 11 یک بخش ویژه به نام Windows Ink Workspace طراحی کرده که با کلیک دکمه قلم در سیستم (یا دکمه بالای Surface Pen) باز میشود. این بخش شامل ابزارهایی مثل یادداشتبرداری سریع، تخته سفید (Sketchpad) و ابزار برش صفحه (Snip & Sketch) است. کاربران عمومی میتوانند با یک کلیک روی دکمه انتهای قلم، مستقیم یک یادداشت جدید باز کنند یا اسکرینشات گرفته و روی آن با قلم چیزی بکشند. چنین قابلیتهایی موجب میشود انجام کارهای روزمره با قلم سریعتر و سرگرمکنندهتر شود.
در استفادههای روزمره
استفاده روزمره از قلم سرفیس میتواند طیف وسیعی از فعالیتها را شامل شود. در اینجا به چند نمونه کاربرد روزمره مهم اشاره میکنیم که قلم سرفیس در آنها میدرخشد:
- یادداشتبرداری سریع و سازماندهی: به کمک اپلیکیشنهایی نظیر OneNote، شما میتوانید دفترچه یادداشت دیجیتال خود را داشته باشید و هر زمان ایده یا موردی به ذهنتان رسید، آن را با قلم یادداشت کنید. دستنوشتههای شما قابل مرتبسازی، جستجو و حتی تبدیل به متن تایپی هستند. بسیاری از کاربران عادی برای یادداشتهای شخصی، لیست کارها یا خاطرات روزانه از قلم سرفیس در OneNote بهره میگیرند که روشی بسیار طبیعی و موثر است.
- حاشیهنویسی و مرور اسناد: اگر دانشجو هستید یا زیاد با اسناد PDF سر و کار دارید، قلم سرفیس ابزار ایدهآلی برای حاشیهنویسی است. میتوانید جزوات درس را در تبلت سرفیس خود باز کرده و با قلم قسمتهای مهم را هایلایت کنید، در حاشیه نکات تکمیلی بنویسید یا بخشهایی را خط بزنید. برنامه Drawboard PDF یکی از اپلیکیشنهای محبوب ویندوز برای این منظور است که با Surface Pen تجربهای شبیه هایلایتکردن و نوشتن روی کاغذ ارائه میدهد. همچنین در مایکروسافت اج (مرورگر ویندوز) قابلیت Inking وجود دارد که اجازه میدهد روی صفحات وب مستقیماً یادداشت یا علامت بگذارید و سپس آن را ذخیره یا به اشتراک بگذارید.
- امضای الکترونیکی و فرمهای دیجیتال: همانطور که اشاره شد، با قلم سرفیس میتوانید بهآسانی اسناد الکترونیکی را امضا کنید. این موضوع برای کارهای اداری یا امور بانکی روزمره بسیار ارزشمند است. به کمک برنامههایی مثل Adobe Acrobat یا حتی اپ Mail ویندوز (برای امضای ایمیل)، امضای خود را یک بار با قلم رسم کنید و سپس بارها از آن استفاده نمایید.
- طراحی و نقاشی سبک برای تفریح: شاید همه کاربران نقاش حرفهای نباشند، اما هر کسی گاهی دوست دارد چیزی بکشد یا طرحی بزند. قلم سرفیس با برنامههای ساده طراحی مانند Paint 3D، SketchBook یا Microsoft Whiteboard این امکان را میدهد که بدون نیاز به ابزار خاص، طرحهای دلخواهتان را بکشید. حتی بازیها و برنامههای تفریحی متعددی وجود دارند که از قلم پشتیبانی میکنند و میتوانید با اعضای خانواده نقاشی حدسی (Pictionary) بازی کنید یا کودکان در یک برنامه نقاشی، خلاقیت خود را بروز دهند.
- کنترل ارائهها و ابزارهای بهرهوری: قلم سرفیس فقط برای نوشتن نیست؛ در مواقعی میتواند مانند یک کنترل از راه دور یا ابزار بهرهوری عمل کند. برای مثال در پاورپوینت میتوانید از قلم بهعنوان نشانگر لیزری مجازی استفاده کنید یا با فشردن دکمه قلم، اسلاید بعدی را نمایش دهید. همچنین در اپلیکیشنهای یادآور و تقویم، میتوانید با قلم موارد را یادداشت یا علامتگذاری کنید که احساس درگیر بودن بیشتری نسبت به تایپ کردن ایجاد میکند.
به طور کلی در زندگی روزمره، Surface Pen میتواند جایگزین بسیاری از کاغذبازیها و یادداشتهای پراکنده شود. شما با داشتن این قلم و یک دستگاه سرفیس، دفترچه یادداشت، خودکارهای رنگی، هایلایتر، تخته وایتبرد و حتی ماژیک لیزری را همه در یک وسیله دارید. این موجب صرفهجویی در زمان، کاغذ و افزایش بهرهوری و نظم در کارهای روزمره میشود. مهمتر از همه، نوشتن با دست (هرچند دیجیتال) حس انسانیتری به کارهای شما میدهد و خلاقیت را بیشتر از تایپکردن برمیانگیزد.
طراحی حرفهای و امور گرافیکی
یکی از حوزههایی که قلم سرفیس به شدت قدرتنمایی میکند، طراحی حرفهای، نقاشی دیجیتال و گرافیک است. مایکروسافت با افزایش حساسیت فشار قلمهای خود و افزودن قابلیت Tilt، نشان داده که Surface Pen رقیبی برای قلمهای حرفهای تبلتهای طراحی است. طراحان، هنرمندان دیجیتال، معماران و گرافیستها میتوانند از یک دستگاه سرفیس بههمراه قلم، بهعنوان یک دفتر طراحی کامل بهره ببرند.
با Surface Pen (مخصوصاً مدلهای 4096 سطحی با Tilt)، شما میتوانید در نرمافزارهای حرفهای مانند Adobe Photoshop، Illustrator، CorelDRAW، Autodesk SketchBook، Adobe Fresco و غیره طراحی کنید. حساسیت فشار بالا به این معناست که هرچه قلم را محکمتر فشار دهید، خط پررنگتر یا پهنتری رسم میشود و با فشار کم، خطوط ظریف و کمرنگ ایجاد میشود. این دقیقاً شبیه رفتار قلممو یا مداد واقعی است و برای ایجاد سایهروشن و افکتهای هنری ضروری است. همچنین Tilt به شما امکان میدهد هنگام سایهزدن یا طراحی با نوک کج، اثر متفاوتی بگذارید مثلا در فتوشاپ با کج کردن قلم، میتوانید شبیه یک قلمذغالی عریض سایه بزنید. این ویژگیها باعث شدهاند که Surface Pen بتواند نقاشی دیجیتال با جزئیات غنی را امکانپذیر کند.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس
Surface Slim Pen 2 نیز بهطور خاص برای هنرمندان دیجیتال جذابیت دارد. بازخورد لمسی آن به هنگام طراحی، به هنرمند حس قلم روی بوم را القا میکند و دقت نوک تیز آن برای طراحی خطوط مو، جزئیات چهره یا نوشتار خوشنویسی بسیار مناسب است. تعدادی از طراحان گزارش کردهاند که با Slim Pen 2 در دستگاه Surface Laptop Studio، تجربهای نزدیک به استفاده از Apple Pencil روی آیپد داشتهاند و حتی از نظر برخی، حس طبیعیتری نیز ایجاد میکند. ویژگی Zero-force Inking (شروع به رسم جوهر حتی با کمترین تماس) که در Slim Pen 2 معرفی شده نیز کمک میکند رد قلم دقیقاً از لحظه لمس صفحه کشیده شود، بنابراین در طراحی سریع اسکچها، هیچ جزئیاتی از قلم عقب نمیماند.
قلم سرفیس همچنین در برنامههای تخصصیتر مثل ZBrush، Blender یا نرمافزارهای معماری و مهندسی (AutoCAD، Revit و …) کاربرد پیدا کرده است. مثلاً یک معمار میتواند نقشه را روی سرفیس خود بیاورد و با قلم قسمتهایی را ویرایش کند یا به کارفرما توضیحاتی با رسم خطوط بدهد. یا یک عکاس میتواند در Lightroom با قلم مناطق خاصی از عکس را ماسک کند و ادیتهای دقیق اعمال نماید که با ماوس دشوار است.
البته باید توجه داشت که برای طراحی کاملاً حرفهای و تخصصی (مثلاً نقاشی دیجیتال در سطح بسیار بالا)، هنوز تبلتهای طراحی تخصصی مانند سری Wacom Cintiq مزایایی چون اندازه بزرگتر و دقت بالاتر دارند. اما مزیت Surface Pen این است که هم تبلت طراحی و هم کامپیوتر شما یکی شدهاند. یعنی شما میتوانید مستقیم روی همان دستگاهی طراحی کنید که نرمافزار روی آن اجرا میشود، بدون نیاز به اتصال دستگاه جانبی. این برای طراحان آزاد (freelancer) یا افرادی که مدام در رفتوآمد هستند یک مزیت بزرگ است.
در مجموع، اگر شما یک طراح، نقاش یا گرافیست هستید، قلم سرفیس ابزاری است که کار شما را دیجیتال و در عین حال هنرمندانه و طبیعی میکند. با تمرین و تنظیم دقیق قلم (مثلاً تنظیم منحنی فشار در برنامه Surface یا در تنظیمات فتوشاپ)، میتوانید قلم را دقیقاً مطابق سبک دست خود تنظیم کنید تا هر خط و هر طرح دقیقاً آنگونه که میخواهید در صفحه جاری شود. Surface Pen ثابت کرده که دنیای طراحی حرفهای دیگر منحصر به قلم و تبلتهای اختصاصی نیست و یک دستگاه چندمنظوره مانند سرفیس هم میتواند دفتر طراحی هنرمند باشد.
یادداشتبرداری و آموزش
قلم سرفیس در محیطهای آموزشی، چه برای دانشآموزان و دانشجویان و چه برای معلمان و اساتید، ابزاری بسیار ارزشمند است. تحقیقات آموزشی نشان میدهد که یادداشتبرداری با دست به درک و حفظ مطالب کمک میکند؛ از این رو ترکیب مزایای قلم و دنیای دیجیتال میتواند بهترین نتیجه را برای یادگیری داشته باشد. با Surface Pen، دانشآموزان میتوانند مانند دفتر کاغذی در تبلت خود یادداشت بردارند و در عین حال از امکانات دیجیتال نظیر مرتبسازی، جستجو و همراه داشتن تمام جزوات در یک دستگاه بهرهمند شوند.
- یادداشتبرداری در کلاس یا جلسات: فرض کنید در یک کلاس درس هستید؛ به جای نوشتن در دفتر، میتوانید لپتاپ یا تبلت سرفیس خود را جلویتان قرار دهید و با قلم در OneNote یا اپلیکیشن Microsoft Journal نکات درس را بنویسید. شما قادر خواهید بود هر فصل یا درس را در یک بخش جداگانه نگه دارید، نکات را با تگهای مختلف (مثلاً سؤالدار، مهم، مرور) علامتگذاری کنید و بعداً براحتی آنها را مرور نمایید. حتی امکان ضبط صدای کلاس همزمان با نوشتن وجود دارد (OneNote این ویژگی را دارد) تا بعدها صدای معلم را همراه با دستنوشتههای خود مرور کنید. برای ریاضیات و علوم، قلم بسیار مفیدتر است زیرا میتوانید فرمولها، نمودارها و شکلها را به سرعت رسم کنید که تایپ آنها دشوار است.
- حل تمرین و تصحیح تکالیف: برای دانشآموزان، داشتن قلم یعنی میتوانند تکالیف خود را مستقیم روی فایلهای الکترونیکی انجام دهند. به عنوان مثال معلم یک برگه تمرین PDF به اشتراک میگذارد؛ دانشآموز با قلم پاسخها را مینویسد و فایل را برمیگرداند. معلمان نیز میتوانند با قلم این تکالیف را تصحیح کرده و نمره یا بازخورد بنویسند، دقیقا مانند تصحیح روی کاغذ واقعی. قلم سرفیس با نرمافزارهایی مانند Microsoft OneNote Class Notebook یا Google Classroom (روی دستگاههای ویندوز) سازگار است و امکان گردش کار دیجیتال در آموزش را فراهم میکند.
- تخته وایتبرد دیجیتال و ارائه در کلاس: برای معلمان و اساتید، Surface Pen نقش گچ یا ماژیک وایتبرد را بازی میکند. با اپلیکیشن Microsoft Whiteboard که یک تخته وایتبرد دیجیتال است، معلم میتواند روی صفحه سرفیس خود بنویسد و این نوشتهها روی پروژکتور کلاس یا در جلسه آنلاین به اشتراک گذاشته شود. مزیت این روش این است که تمام تختههای نوشتهشده قابل ذخیره و توزیع بین شاگردان است. حتی در جلسات آنلاین (مثلاً کلاس در تیمز یا زوم)، مدرس میتواند صفحه را به اشتراک بگذارد و با قلم مسائلی را حل کند یا نموداری رسم کند تا دانشآموزان همان لحظه آن را ببینند. این کار تعامل آموزشی را بسیار افزایش میدهد و تجربهای نزدیک به کلاس حضوری ایجاد میکند.
- مطالعه و مرور بهتر: دانشجو یا دانشآموزی که از قلم استفاده میکند، در هنگام مطالعه منابع دیجیتال هم بهره بیشتری میبرد. به کمک قلم میتوانید قسمتهای مهم یک PDF درسی را علامت بزنید، برای خودتان فلشکارت و نکته بسازید و حتی در حین مطالعه، سؤالاتی را که به ذهنتان میرسد در حاشیه بنویسید. بعداً هنگام مرور، تمام این یادداشتها قابل دسترسی و جستجو هستند. این روش مطالعه فعال باعث درگیری بیشتر مغز و تثبیت آموختهها میشود.
- دستخط دیجیتال و تبدیل متن: یک کاربرد جالب Surface Pen در آموزش، تبدیل دستنوشته به متن تایپی است. مثلاً اگر دانشآموزی جزوهای را با دستخط خودش نوشته، OneNote قابلیت Ink-to-Text دارد که میتواند دستخط (اگر نسبتاً خوانا باشد) را به متن دیجیتال تبدیل کند. این برای تهیه گزارشهای نهایی یا اشتراکگذاری تمیز جزوات بسیار مفید است. همچنین برخی اپلیکیشنهای ویژه مانند Nebo در ویندوز طراحی شدهاند که به طور تخصصی دستنوشتههای فرمول یا متن را آنی به فرمت چاپی تبدیل میکنند و حتی محاسبات ریاضی را تشخیص میدهند.
در مجموع، Surface Pen در حوزه آموزش نقش پلی را دارد که روش سنتی یادگیری (نوشتن با قلم) را به دنیای دیجیتال (ذخیره و پردازش الکترونیکی) وصل میکند. با این قلم، دانشآموزان میتوانند خلاقتر و فعالتر یاد بگیرند و معلمان ابزارهای جدیدی برای تدریس تعاملی در اختیار دارند. نتیجه، محیط آموزشی پویاتر و یادگیری عمیقتر است که فناوری را در خدمت آموزش انسانی قرار میدهد، نه جایگزین آن.
لوازم جانبی و مکملهای قلم سرفیس
برای بهرهگیری کامل از امکانات سرفیس پن و افزایش عمر مفید آن، لوازم جانبی و محصولات مکمل متعددی وجود دارند. این موارد شامل نوکهای یدک قلم، باتریها و شارژرهای مخصوص قلم، نگهدارندهها و همچنین نرمافزارهای مکمل هستند که تجربه کار با قلم را بهبود میبخشند. در این بخش، نگاهی داریم به مهمترین لوازم جانبی و ابزارهایی که در کنار قلم سرفیس میتوانند مفید باشند.
نوکهای یدک قلم سرفیس (Surface Pen Tips)
نوک قلم سرفیس در اثر استفاده طولانیمدت یا فشار زیاد ممکن است دچار سایش شده و نازک شود یا حتی در صورت ضربه شدید بشکند. خوشبختانه مایکروسافت و شرکتهای دیگر نوکهای یدکی برای قلمهای سرفیس ارائه میکنند که بهسادگی قابل تعویض هستند. برای قلمهای Surface Pen مدل 2017 به بعد، یک کیت نوک قلم رسمی وجود دارد که شامل چند نوک با درجه سختی متفاوت است. این نوکها معمولاً با کدهایی مثل HB، 2H یا B مشخص میشوند که مشابه مدادهای سنتی، سختی و نرمی مختلفی دارند. مثلا نوک 2H سختتر است و اصطکاک کمتری روی صفحه ایجاد میکند (خطوط نازکتر)، در حالی که نوک B نرمتر است و احساس نوشتن روانتر اما با اصطکاک بیشتر (خطوط ضخیمتر) را میدهد. با این کیتها کاربر میتواند نوک پیشفرض قلم خود را بهدلخواه تغییر دهد تا حس نوشتن ایدهآلی را تجربه کند.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس
علاوه بر نوکهای رسمی مایکروسافت، برندهایی مانند Spear نیز نوک یدک سازگار با قلم سرفیس تولید میکنند. محصول Spear for Surface Pen Tip یک نمونه از نوکهای یدکی است که برای قلمهای سرفیس پرو 2017 به بعد طراحی شده و نصب آسانی دارد. مزیت این نوکهای متفرقه معمولاً قیمت پایینتر است. مثلا اگر فقط نوک قلم شما شکسته، میتوانید یک عدد نوک Spear تهیه کرده و جایگزین کنید، بهجای اینکه کل کیت گرانقیمت رسمی را بخرید. طبق اعلام سازندگان، کیفیت و دقت این نوکها مشابه نوک اصلی مایکروسافت است و با قرار دادن آن در قلم، فشار و عملکرد به درستی کالیبره میشود.
برای تعویض نوک قلم سرفیس، کافیست با ناخن یا انبرک مخصوص (که معمولا در کیت نوک وجود دارد) نوک قدیمی را بیرون بکشید و نوک جدید را به آرامی جا بزنید. این کار در چند ثانیه انجام میشود. همیشه توصیه میشود یکی دو نوک یدک همراه داشته باشید، خصوصاً اگر کار طراحی انجام میدهید یا سطح صفحه نمایش شما دارای محافظ مات است که نوک را بیشتر میساید.
همانطور که پیشتر گفته شد، قلم NuVision TPEN-H1BK خود با ۴ عدد نوک اضافی (۲ نرم و ۲ سخت) عرضه میشود که یک مزیت عالی است. دیگر قلمهای سرفیس معمولاً تنها با یک نوک (متصل به خود قلم) ارائه میشوند و نوکهای اضافه را باید جداگانه بخرید. نوک نرمتر برای خطوط نرم و ضخیم و نوک سخت برای خطوط ظریف کاربرد دارد. البته حتی بدون تعویض نوک هم میتوانید با تنظیم فشار دست، طیفی از ضخامت را بهدست آورید اما داشتن نوک مناسب آن طیف را گسترش میدهد. بسیاری از کاربران عادی شاید هرگز نیاز به تعویض نوک نداشته باشند، اما طراحان یا دانشآموزانی که هر روز ساعتها با قلم مینویسند، بعد از مدتی احساس میکنند نوک قلمشان کند شده یا خط نازکتری میکشد؛ اینجاست که یک نوک یدک جدید، دوباره حس اولیه را برمیگرداند.
باتریها و شارژرهای قلم سرفیس
موضوع تامین انرژی قلمهای سرفیس بسته به مدل متفاوت است. همانطور که اشاره شد، قلمهای سرفیس سنتی (Surface Pen و Classroom Pen و نیز قلم NuVision) همگی از یک باتری کوچک AAAA استفاده میکنند. این باتری استوانهای نازک داخل بدنه قلم قرار میگیرد و معمولا عمر بالایی دارد (بین ۶ ماه تا بیش از یک سال بسته به میزان استفاده). اگر صاحب چنین قلمی هستید، همراه داشتن یک باتری AAAA یدک در کیفتان میتواند جلوی وقفه در کار را بگیرد. باتری AAAA به اندازه باتریهای AA یا AAA رایج نیست اما در فروشگاههای لوازم الکترونیکی یا باتریفروشیها قابل تهیه است. برخی کاربران نیز از باتریهای AAAA قابل شارژ استفاده میکنند که با یک شارژر مخصوص، میتوان آنها را بارها شارژ کرد و در قلم گذاشت. این کار به صرفهجویی اقتصادی و کاهش زباله الکترونیکی کمک میکند.
برای Surface Slim Pen و Slim Pen 2 که باتری داخلی دارند، مایکروسافت لوازم جانبی ویژهای جهت شارژ طراحی کرده است. یکی از این لوازم، شارژر Slim Pen است: یک داک کوچک مغناطیسی که قلم اسلیم را درون آن قرار میدهید و از طریق پورت USB-C به برق وصل میشود. این شارژر جداگانه برای کسانی مفید است که دستگاه سرفیس آنها محفظه شارژ قلم ندارد (مثلا Surface Pro X یا Pro 8 بدون کیبورد اختصاصی). قلم در این شارژر ایستاده قرار گرفته و ظرف حدود ۱-۲ ساعت به شارژ کامل میرسد.
راه دیگر شارژ Slim Pen 1 و 2، استفاده از کیبوردهای دارای جایگاه قلم است. بهعنوان مثال، کیبورد تایپ کاور Surface Pro Signature Keyboard که برای Surface Pro 8/9 عرضه شده، یک شیار مخصوص زیر بخش استراحت مچ دارد که Slim Pen 2 در آن قرار گرفته و بهصورت بیسیم شارژ میشود. یا در Surface Laptop Studio، قسمت جلوی کیبورد یک حفره آهنربایی دارد که Slim Pen 2 به آن میچسبد و شارژ میگردد. این طراحیهای یکپارچه باعث میشود قلم شما همیشه شارژ داشته باشد و نیاز به حمل شارژر اضافه نباشد. اگر دستگاه شما از این قابلیت پشتیبانی کند، قطعاً بهترین روش همین است چون قلم هم درجای امنی نگهداری میشود و هم دائماً آماده به کار است.
نکته دیگری که جزو لوازم جانبی قلم محسوب میشود گیرهها و نگهدارندههای قلم است. برخی مدلهای قدیمیتر Surface Pen گیره فلزی داشتند تا به جیب لباس یا کیف وصل شوند. اگر قلم شما گیره ندارد یا نیاز به محل نگهداری روی دستگاه دارید، میتوانید از Pen Loop یا حلقه نگهدارنده استفاده کنید. مایکروسافت قبلاً یک حلقه چسبی قلم ارائه میکرد که به بدنه سرفیس میچسباندید و قلم را درون آن قرار میدادید. هرچند امروزه اکثر دستگاههای سرفیس خودشان آهنربای نگهدارنده دارند و Slim Pen نیز بهصورت مخفی در کیبورد جا میگیرد، این حلقهها برای برخی مدلها یا شرایط خاص هنوز کاربرد دارند (مثلاً اگر از کاور متفاوتی استفاده میکنید که جای قلم ندارد).
اپلیکیشنها و نرمافزارهای مکمل قلم سرفیس
داشتن یک قلم سرفیس بدون نرمافزار مناسب، مانند داشتن خودکار بدون کاغذ است. برای اینکه از همه قابلیتهای Surface Pen بهرهمند شوید، مایکروسافت و دیگر توسعهدهندگان نرمافزارهای متعددی را ارائه کردهاند که تجربه کار با قلم را بهتر و پربارتر میکنند. در ادامه، به مهمترین اپلیکیشنها و نرمافزارهایی که هر دارنده قلم سرفیس باید بشناسد اشاره میکنیم:
- OneNote (واننوت): همانطور که بارها گفته شد، واننوت دفترچه یادداشت دیجیتال همهکاره مایکروسافت است. این برنامه بهصورت پیشفرض روی ویندوز نصب است و محیطی عالی برای یادداشتبرداری با قلم فراهم میکند. شما میتوانید بین حالت تایپ و قلم سوئیچ کنید، بخشهای مختلف ایجاد کنید، رسم شکل انجام دهید و حتی از قابلیتهای پیشرفته مثل تشخیص دستخط، تبدیل جوهر به متن، حل معادلات ریاضی نوشتهشده و مرتبسازی یادداشتها بهره ببرید. واننوت برای دانشجویان و حتی برای یادداشتهای شخصی روزمره بهترین همراه قلم سرفیس است.
- Microsoft Whiteboard (وایتبُرد مایکروسافت): این اپلیکیشن که هم بهصورت مستقل و هم در مایکروسافت تیمز در دسترس است، یک تخته وایتبرد نامحدود دیجیتال میباشد. Whiteboard برای جلسات طوفان فکری، تدریس، یا حتی طراحیهای آزاد بسیار مناسب است. با قلم سرفیس میتوانید روی این تخته بنویسید، نقاشی کنید، نمودار بکشید و همزمان چند نفر دیگر (بهصورت آنلاین) محتوای شما را ببینند یا خودشان مشارکت کنند. مزیت وایتبرد دیجیتال این است که هیچگاه کم جا نمیآورید و هرچه بنویسید قابل پاک کردن و شروع مجدد است. ضمن اینکه خروجی کار را میتوانید ذخیره کرده و نگه دارید.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس
- Microsoft Journal: ژورنال مایکروسافت یک برنامه جدیدتر (محصول Microsoft Garage) برای ویندوز 11 است که تجربهای مدرن از یادداشتبرداری با قلم ارائه میدهد. Journal به طور هوشمند متون نوشتهشده را تشخیص میدهد تا بعداً جستجو یا دستهبندی شوند. مثلاً وقتی با قلم یک عنوان یا To-Do مینویسید، برنامه آن را شناسایی کرده و امکانات خاصی مثل تیکزدن آیتمها یا انتقال به تقویم را پیشنهاد میکند. محیط مینیمال این برنامه و تمرکز بر ورودی قلم، آن را به گزینهای جذاب برای کاربرانی تبدیل کرده که میخواهند دفتر خاطرات یا دفتر جلسات خود را دیجیتال کنند.
- Adobe Suite (فتوشاپ، ایلاستریتور، فرسکو و …): برای طراحان حرفهای، داشتن Adobe Photoshop یا Illustrator روی سرفیس به همراه قلم، به معنای داشتن یک استودیوی طراحی سیار است. فتوشاپ با Surface Pen سازگاری کامل دارد؛ فشار قلم میتواند روی اندازه قلممو یا شدت افکت تاثیر بگذارد و Tilt قلم در براشهای خاصی منظور میشود (مثل براش مداد یا ذغال). همچنین Adobe Fresco که یک نرمافزار نقاشی تخصصی با قلمموهای بسیار طبیعی است، در تبلتهای ویندوزی اجرا میشود و Surface Pen بهخوبی در آن عمل میکند. اگر طراح هستید، احتمالاً این برنامهها را میشناسید؛ فقط کافیست اشاره کنیم که قلم سرفیس شما به طور بومی در آنها پشتیبانی میشود و میتوانید بدون نگرانی از ناسازگاری، هنر خود را خلق کنید.
- اپلیکیشنهای ویندوز Ink Workspace: ویندوز 10 بخشی به نام Windows Ink Workspace داشت که شامل امکانات Sketchpad (دفتر نقاشی ساده)، Screen Snip (گرفتن اسکرینشات و علامتگذاری) و Sticky Notes بود. در ویندوز 11 این بخش مستقیماً در منوی استارت ادغام شده و با کلیک دکمه بالای قلم (یا آیکون قلم در تسکبار) میتوانید سریع به ابزار اسکرینشات یا یادداشتها دسترسی پیدا کنید. Snip & Sketch به شما اجازه میدهد هر لحظه از صفحه عکس بگیرید و با قلم روی آن نکته بنویسید یا قسمتهایی را مشخص کنید. این برای تهیه مستندات، ارسال فیدبک روی طرحها و حتی شوخیهای دوستانه با اسکرینشات بسیار جالب است.
- نرمافزار Surface (تنظیمات قلم): خود مایکروسافت یک اپلیکیشن به نام Surface برای تنظیمات دستگاههای سرفیس ارائه کرده که در آن بخشی برای قلم وجود دارد. در این قسمت میتوانید میزان پاسخدهی فشار قلم را تنظیم کنید (مثلاً اگر دست سنگینی دارید، منحنی فشار را طوری تنظیم کنید که با فشار کمتر هم خط ضخیمتر شود). همچنین امکان تغییر عملکرد دکمه بالای قلم نیز هست؛ مثلاً تعیین کنید که یک کلیک آن بهجای واننوت، برنامه دیگری را باز کند. آگاهی از این تنظیمات به شما کمک میکند قلم خود را شخصیسازی کنید تا بهترین تجربه را داشته باشید.
- اپلیکیشنهای دیگر: برنامههای متنوع دیگری نیز وجود دارند که با قلم سرفیس سازگارند. به عنوان نمونه، Nebo برای دانشجویان رشتههای فنی عالیست چون فرمولهای ریاضی دستنویس را تشخیص میدهد. Sketchable و Autodesk SketchBook برای طراحی و نقاشی سبک محبوبند. StaffPad اپی برای آهنگسازان است که نُتهای موسیقی را با قلم بنویسید و تبدیل به نت موسیقی دیجیتال میکند. حتی در مایکروسافت ورد، اکسل و پاورپوینت هم تب Draw وجود دارد که میتوانید روی اسناد خود با قلم چیزهایی بکشید یا فرمول ریاضی بنویسید تا به متن تبدیل شود.
در نهایت، انتخاب نرمافزار مناسب مکمل تواناییهای قلم شماست. اگر صرفاً یادداشت میکنید، واننوت و ژورنال کافیست؛ اگر نقاشی میکنید، فتوشاپ یا فرسکو را نصب کنید؛ و اگر دانشآموزید، از وایتبرد و امکانات Ink بهره ببرید. جامعه کاربران سرفیس نیز در اینترنت (فرومها و شبکههای اجتماعی) فعال است و همواره اپلیکیشنها و ترفندهای جدیدی برای قلم معرفی میکنند که با پیگیری آنها میتوانید مهارت و بهرهوری خود را افزایش دهید.
راهنمای کامل استفاده از قلم سرفیس